Hoşça Bak Zâtına Kim Zübde-i Âlemsin Sen

-Şeyh Galib-

Ey dil ey dil niye bu rütbede pür-gamsın sen
Gerçi vîrâne isen genc-i mutalsamsın sen
Secde-fermâ-yi melek zât-ı mükerremsin sen
Bildiğin gibi değil cümleden akdemsin sen
Rûhsun nefha-i Cibril ile tev’emsin sen(*)
Sırr-ı Hak’sın mesel-i Îsî-i Meryem’sin sen

Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen

Merteben ayn-ı müsemmâdadır esmâ sanma
Merciin Hâlik-i eşyâdadır eşyâ sanma
Gördüğün emr-i muhakkakları rüyâ sanma
Başkasın kendini sûretle heyûlâ sanma
Keşf ile sâbit olan maniyi davâ sanma
Hakkına söylenen evsâfı müdârâ sanma

Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen

İnleyip sırrını fâşeyleme ağyâra sakın
Düşme bilmezlik ile varta-i inkâra sakın
Değmesin âhların kâkül-i dildâra sakın
Sonra Mansûr gibi çıkman olur dâra sakın
Arz-ı acz etmeyesin yâreden ol yâre sakın
Bulduğun gevher-i âlîleri bîçâre sakın

Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen

Sendedir mahzen-i esrâr-ı mahabbet sende
Sendedir maden-i envâr-ı fütüvvet sende
Gizli gizli dahi vardır nice hâlet sende
Marifet sende hüner sende hakîkat sende
Nazar etsen yer u gök dûzah u cennet sende
Arş u kürsiyy u melek sendedir sende

Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen

Hayftır şâh iken âlemde gedâ olmayasın
Keder-âlûde-i ümmîd u recâ olmayasın
Vâdî-i ye’se düşüp hîç u hebâ olmayasın
Yanılıp rehrev-i sahrâ-yı belâ olmayasın
Âdeme muttasıl ol tâ ki cüdâ olmayasın
Secdeler eyle ki merdûd-ı Hüdâ olmayasın

Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen

Berk-i hâtıf gibi bu kayd-ı sivâdan güzer et
Erişen hâr u hasa âteş-i aşkı siper et
Dâmenin tutmaya âsâr-ı alâyık hazer et
Şemsveş hâhiş-i Munlâ ile azm-i sefer et
Sâf kıl âyîneni kâbil-i aks-i suver et
Hele bir cem‘-i havâs eyle de Galib nazar et

Hoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen
Merdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen

Günümüz Türkçesiyle Anlamı:
Ey gönül, ah gönül niye (bu şerefli) rütbede gamlısın, dertlisin sen? Her ne kadar harap gibiysen de büyüleyici bir hazinesin sen. Meleklere secde etmesi buyrulan muhterem zatsın. Her şeyden kıymetlisin, Allah’ın ruhundansın sen. Cebrail’in üfürüğüyle eş değersin. Hakk’ın sırrısın. Meryem oğlu İsa gibisin sen. HOŞÇA BAK ZATINA Kİ ÂLEMİN ÖZÜSÜN. KÂİNATIN GÖZ BEBEĞİ OLAN İNSANSIN SEN. Derecen Allah katındadır, isimlendirilende sanma. Dönülecek yerin Allah’adır şeylere sanma. Hakikate ait işleri rüya sanma. Sen bambaşkasın, kendini suretten ibaret, belli belirsiz bir şey sanma. Keşif yoluyla ortaya konan (icat edilen) manayı dava sanma. Hakkında söylenen vasıfları dalkavukluk sanma. HOŞÇA BAK ZATINA Kİ ÂLEMİN EN ŞEREFLİSİSİN. KÂİNATIN GÖZ BEBEĞİ OLAN İNSANSIN SEN. Sakın inleyip de sırrını başkalarına ifşa etme, açığa çıkarma. Sakın düşme bilmezlik ile inkâr çukuruna. Aman değmesin ahların sevgilinin kâkülüne. Yoksa Hallac-ı Mansur gibi darağacına çıkarılırsın, idam edilirsin. Aman sakın yakınmayasın yarandan o sevgiliye. Ey zavallı! Bulduğun, sahip olduğun kıymetli mücevherleri sakın, koru. HOŞÇA BAK ZATINA Kİ BU ÂLEMİN BİRİCİĞİSİN. KÂİNATIN GÖZ BEBEĞİ OLAN İNSANSIN SEN. Muhabbete dair sırlar hazinesi sendedir. Üstün vasıfların nurlu kaynağı sendedir. Daha nice gizli hâller vardır sende. Marifet sende, hüner sende, hakikat sende. Dikkatle baksan yer ve gök, cennet ve cehennem, arş, kürsü ve melek sende. HOŞÇA BAK ZATINA Kİ KÜÇÜK BİR ÂLEMSİN. KÂİNATIN GÖZ BEBEĞİ OLAN İNSANSIN SEN. Yazıktır, bu âlemde sultan iken dilenci olmayasın. Ümit beslenenken el açan (ümidine keder katan/günaha dalan) olmayasın. Ümitsizlik vadisine düşüp yok olup gitmeyesin. Bela vadisinin yolcusu (nefsine uyan, nefsinin peşine takılan) olmayasın. Bir (kâmil) insanın eteğine yapış ki ayrı düşmeyesin. Çokça secde et ki huzurdan kovulmuş olmayasın. HOŞÇA BAK ZATINA Kİ BU ÂLEMİN SEÇİLMİŞİSİN. KÂİNATIN GÖZ BEBEĞİ OLAN İNSANSIN SEN. Şimşek gibi çakıp geç/takılıp kalma, yaratılanlara bağlanma. Üzerine konan çer çöpe aşk ateşini siper et. Eteğini tutuşturmasın dünyevi meşgaleler dikkat et. Mevlânâ’nın arzusuyla yola koyulan Şems gibi ol. (Gönül) aynanı temizle ki Hakk’ın cemali tecelli etsin. Ey Galip! Hele bir kendine gel de dikkatle bak. HOŞÇA BAK ZATINA Kİ MURAD EDİLENİN HÜLASASISIN. KÂİNATIN GÖZ BEBEĞİ OLAN İNSANSIN SEN.

Şiir Notları:
(*) “Rabbin meleklere, ‘Ben balçıktan, işlenebilen kara topraktan bir insan yaratacağım. Onu yapıp ruhumdan üflediğimde ona secdeye kapanın.’ demişti.” (Hicr, 15/28-29) “İffetini korumuş olan, İmran kızı Meryem'i de (Allah örnek gösterdi). Biz, ona ruhumuzdan üfledik ve Rabbinin sözlerini ve kitaplarını tasdik etti. O gönülden itaat edenlerdendi.” (Tahrim, 66/12)


Destek ol 
Rastgele Getir